Harmonie wordt in het woordenboek omschreven als: het goed samengaan, overeenstemming, eendracht. Harmonie is subjectief, toch vinden veel mensen hetzelfde mooi. Harmonie van kleuren wordt ervaren als kleuren elkaar opvolgen, zoals bij ton sur ton. De kleurencirkel van Goethe is ook een goed voorbeeld van kleurharmonie. Doordat de kleuren op de kleurencirkel van elkaar zijn afgeleid, ontstaat een harmonieus geheel. Verschillende factoren hebben invloed op de harmonie. De mate van helderheid of verzadiging van een kleur heeft invloed op de kleurwaarneming. Of het eindresultaat wordt ervaren als harmonieus, hangt ook samen met de kleurverhoudingen en de persoonlijkheid van degene die de kleuren draagt.
Monochrome harmonie – Men spreekt van ton sur ton als verschillende kleuren zijn opgebouwd uit één kleurtoon. Zulke kleurschakeringen worden ook wel nuances* of tinten genoemd. De schakeringen ontstaan door aan één basiskleur wit en of zwart toe te voegen. Bijvoorbeeld: door wit toe te voegen aan oranje, verloopt de kleurnuance van oranje naar zalmroze, naar zacht beige, of nog lichter, naar een warme off white. Door zwart toe te voegen aan oranje verloopt de kleurnuance van oranje naar camel tot diep donkerbruin. Dit heet monochrome harmonie. Leg de tinten op verschillende manieren bij elkaar en er ontstaat een harmonieus geheel. Het beeld dat ervaren wordt bij monochrome harmonie is rustig, doordat de kleuren soepel in elkaar overvloeien. Ton sur ton combinaties in kleding kunnen het lichaam optisch veranderen. Door de juiste kleurcombinaties toe te passen kan een persoon langer, korter, slanker of gevulder lijken. Helderheids- en verzadigingsverschillen binnen één kleurtoon vormen de meest voorkomende combinaties, zoals diep donkerbruin in combinatie met beige.
Analoge harmonie – Zoals reeds gezegd vormen de kleuren van de kleurencirkel, met de primaire en secundaire kleuren, een harmonie. Een kleurcombinatie die bestaat uit kleuren die wel naast elkaar liggen op de cirkel maar niet afkomstig zijn uit één kleurtoon**, wordt analoge harmonie genoemd. Kledingcombinaties gemaakt met kleuren die een analoge harmonie vormen., geven dikwijls een spannend eindresultaat. Een rood colbert met daaronder een oranje blouse gecombineerd met een paarse rok of broek, zorgt voor een opvallend harmonieus eindresultaat.
Contrast en verzadiging – Een verzadigde kleur is een kleur in haar zuiverste samenstelling. Deze kleur heeft zijn sterkste, meest expressieve karakter. De mate van verzadiging van een kleur wordt beïnvloed door de hoeveelheid zwart en of wit die wordt toegevoegd. Verschillende kleurtonen met dezelfde verzadiging kunnen samen ook een harmonieus resultaat geven. Denk hierbij aan een combinatie van zacht lindegroen met zacht roze en zacht geel. Doordat de verzadiging laag is, is er sprake van een laag contrast. Kleding in kleurcombinaties met een zelfde mate van verzadiging geven een evenwichtig resultaat. De combinatie past goed bij mensen met lage contrasten in hun uiterlijk. Bij mensen met hoge contrasten in hun uiterlijk kan lage contrastwerking juist saai zijn. Kleuren met dezelfde hoeveelheid zwart vormen samen ook een harmonie. Deze kleuren hebben optisch dezelfde ‘zwaarte’. De harmonie binnen deze kleurenreeks ontstaat door het aandeel zwart constant te houden.
Kleurharmonie in relatie tot verhouding – De verhouding tussen twee kleuren heeft invloed op de harmonie. Een bruin pak met een oranje overhemd geeft een volledig andere uitstraling dan een oranje pak met een bruin overhemd, terwijl beiden in harmonie kunnen zijn. Of een bepaalde kleur aan de bovenkant van het lichaam of aan de onderkant van het lichaam wordt gedragen, is ook van invloed op de harmonie en is tevens sterk vormbepalend. Bij een combinatie van een hoog verzadigd rood jasje met een blauwe broek van dezelfde verzadiging, zal het rood de aandacht vragen. Doordat rood een grotere kleurintensiteit heeft, zal de bovenkant van het lichaam groter lijken.
Kleurharmonie in kleding en persoonlijkheid – De kleur van kleding heeft invloed op je uitstraling en hoe je bij mensen overkomt. Iemand die een rood jasje draagt, straalt iets anders uit dan iemand met een blauw jasje. Combineer je een rood colbert met een roze blouse, dan kom je anders over dan wanneer je hetzelfde colbert draagt met een witte blouse. In de zoektocht naar harmonie speelt de persoonlijkheid een essentiële rol. Een dominante persoonlijkheid is meer in harmonie met verzadigde en heldere kleuren die een contrast vormen in kleurtoon, verzadiging of helderheid. Een ‘zachte’ persoonlijkheid voelt zich meer in harmonie bij combinaties die bestaan uit verschillende kleurtonen van dezelfde verzadiging en helderheid.
Conclusie: Harmonie ontstaat als kleuren in balans zijn en passen bij de persoonlijkheid. Daarbij zijn de structuur van de stof, de vorm van de kleding en nog tientallen andere randvoorwaarden van invloed.
Tekst: Clara Froger
*Nuance is verschillende kleuren afkomstig van één kleurtoon | **Kleurtoon is de kleur zelf, in zijn zuiverste vorm
