Haar! Wie heeft er het niet over. Haar!: een tentoonstelling over haar op je hoofd, in de kunst en mode en de nodige huisvlijt. Centraal Museum Utrecht.

Tekst Erica Pach  be-your-best.nl 

Toen ik van deze expositie hoorde, gingen meteen de gesprekken van vroeger aan de eettafel door mijn hoofd. Letterlijk elk gesprek kwam op het onderwerp haar. Beetje gevoelig onderwerp voor mijn arme  al kalende vader… Eens kijken of deze tentoonstelling nog verdere herinneringen bovenbrengt.

Bij binnenkomst word ik meteen wat ongemakkelijk. Raar eigenlijk want ja, haar is iets waar we iedere dag mee bezig zijn. Maar als je het toegepast ziet op een handschoen, een schoen, op je edele delen in een jurkje, dan werkt het kennelijk anders in je hoofd. En dan denk ik “interessant”, maar ook “getsie.” Maarre, de toelichting werkt wel bij onderstaande foto:

“Al heel lang

Ben ik bang

Dat ons haar

Verdwijnt

Dus spaar

Ook daar.”

Haar hergebruik

Aan het einde van de tentoonstelling zie ik die opmerking weer terug, in een iets andere vorm. De Servische modeontwerpster Aleksandra Lalic vindt het raar dat we volgens het schoonheidsideaal ons ontdoen van overtollig haar en dat dan hup de prullenbak ingooien. Inderdaad is het vreemd dat als het haar van het lichaam verwijderd is, het meteen als afval wordt gezien.

Lalic verzamelt  het weggegooide haar bij de kapper en maakt matten maar ook jurken van gevilt menselijk haar. Aan het einde van de expo zie je hoe dat in zijn werk gaat.

Ook andere manieren om haar in kledingstukken te verwerken komen aan bod. Vaak amusant om te zien.

Kapper  Piet-Jan Duivenvoorden (hairdresser off the year 2010) heeft het klassieke zwarte jurkje en een babydoll deels gemaakt van mensenhaar en deels van extensions. Dus die gebruikt waarschijnlijk ook het haar uit zijn kapperszaak.

       Aleksandra Lalic                                     Piet-Jan Duivenvoorden

Christiaan, wereldberoemde kapper uit Hoogkarspel

Dan is er een hele wand aan een echt beroemde Nederlandse kapper gewijd, namelijk Christiaan. Hij heeft het iconische kapsel van Grace Jones indertijd ‘ontworpen’.  Hij knipt van Brad Pitt tot Doutzen Kroes. Grappig type. In zijn jonge jaren mag hij op de kappersschool maar één opleiding tegelijk doen, maar hij wil meer. Hij schrijft zich gewoonweg onder vier verschillende namen in en in twee jaar weet hij de vier begeerde diploma’s te halen.

Meubels

Ik herken een meubelstuk dat ik recentelijk in het Victoria en Albert in Londen heb gezien. Blijkt nu dat hier ook haar is gebruikt. In een soort hars gegoten. Maar natuurlijk, waarom geen haar in een kaptafel?  Het perfecte meubelstuk daarvoor.  Dat wist ik niet, toen in London. Leerzaam toch, zo’n tentoonstelling!

Sieraden

Sieraden van haar of mét haar. Het is er allemaal. Sophie Holterman maakt dit prachtige sieraad. Alleen te dragen met lang haar, dat dan weer wel.  Dat is wat anders dan naar de haarstylist te gaan.

Vooral in de 19^e eeuw worden veel  herinneringssieraden gemaakt. Selfies en fotografie bestaan nog niet en je wilt toch iets bewaren van een overledene. Of van iemand die langere tijd van huis is, of nog spannender: een geheime liefde!  Trouwens, het lijkt me nog wel een goed idee. Dan heb je je geliefde heel dichtbij je.

Er zijn zelfs professionele ateliers die die stukken maken, al zijn de makers niet bekend.

Huisvlijt

Maar goed, niet alle (haar)sieraden in de 19^e eeuw zijn voor de rouw. Evenmin worden ze altijd vervaardigd door professionele haarwerkers. Ook thuis worden ze gemaakt. De welvarende huisvrouw kan kiezen uit een verscheidenheid van technieken, variërend in moeilijkheidsgraad.

Kunst

Haarkunst is er natuurlijk ook. Deze van Charly LeMindu vind ik wel grappig. Kiss Freak heet het object. Kijk even goed naar de mond(en).

Vlinderdassen

Een vlinderdas creëren van je eigen lokken. Of als je niet genoeg hebt, van je vrienden. Anouk van Klaveren vraagt uiteenlopende mensen hun haren af te staan. Op een bijna fabrieksmatige manier maken de lokken deel uit van een onpersoonlijk datasysteem, reageerbuizen en kleurenanalyses om te eindigen in vrolijke vlinderdassen. Van Klaveren stelt de massaconsumptie van het modesysteem aan de kaak. Kan een dergelijk intiem product op grote schaal geproduceerd worden?

Schoenen

En dan stuit ik op de Pony Riding Boots van Adelle Lutz. Ik word een beetje verdrietig. Ooit had ik een prachtig stel Jan Jansen schoenen met geitenhaar. Apetrots was ik erop. Door een misverstand zijn ze bij het vuil beland. Gelukkig heb ik nog een foto. Mooi hè die schoenen!

Zin om meer over haar te weten? Het kan nog t/m 29 mei 2016.