De verzadiging van een kleur heeft, net als de oppervlaktestructuur van een stof, invloed op de mate van lichtreflectie. In dit artikel gaat de aandacht uit naar de structuur en textuur van een stof en welk effect dat heeft op de kleurwaarneming.

 Oppervlaktestructuur: De oppervlaktestructuur van een stof wordt bepaald door de structuur en textuur*. Structuur is de manier waarop de stof is samengesteld. De vervaardiging van de stof en de keuze van het materiaal, vormen de samenstelling. De techniek die wordt toegepast om de stof te vervaardigen, bepalen de dichtheid hiervan, denk bijvoorbeeld aan weven en breien. Door de keuze van het materiaal ontstaan matte of glanzende stoffen, gladde of ruwe en is een stof beweeglijk of stijf.

*Textuur is de benaming voor reliëf in het oppervlak. Dit kan korrelig, ribbelig, scherp, zacht, puntig, rond, hoog- of laagpolig, zijn, afhankelijk van de gebruikte garens. Het is de textuur die het reflectievermogen van de stof bepaalt. Door deze lichtreflectie wordt de helderheid en de verzadiging van de kleur beïnvloed.

Glansrijke invloed: Gladde en glanzende structuur heeft op hoog verzadigde kleuren als flessengroen, zwart, grijs, bordeaux rood en donkerblauw een verhelderend effect. Gladde stoffen met een hoog verzadigde kleur reflecteren meer licht dan ruwe stoffen met eenzelfde verzadiging. Een ruwe stof geeft meer verdieping en intensiveert de kleur door de absorptie van licht. Glanzende verzadigde stoffen reflecteren meer licht dan matte verzadigde stoffen en daardoor lijkt de kleur lichter of wel helderder. Bij de lichtere kleuren lijken de matte stoffen met een lage verzadiging lichter dan de glanzende stoffen met een zelfde verzadiging. Gladde stoffen lijken lichter van kleur dan ruwe oppervlakten, doordat hier schaduwvlakken optreden.

 Reliëf en reflectie: Naast het soort reliëf, als korrelig of ribbelig, heeft ook de vorm van de textuur invloed op de waarneming van kleur. Stoffen met puntige en ronde texturen vangen van meer kanten licht dan een rechthoekige vorm of rechte lijn. Hoe dieper het reliëf is, hoe dramatischer het effect en de intensiviteit van de kleur is. Een hoogpolige donkere stof maakt de kleur minder diep en minder intens.

 Praktisch vertaald: De mate van verzadiging van de kleur, lichtinval en reflectie is van groot belang wanneer kleding gedragen wordt met structuur. Bij donkere kleding met een glanzende structuur ontstaat er meer beweging doordat het licht gereflecteerd wordt, waardoor het volume toeneemt. Deze wetenschap is belangrijk bij het kleden van slanke of juist mensen met een grote maat. Voor grotere maten is het beter om kleding te kiezen met een matte structuur waar geen licht opvalt of stoffen te kiezen die deels een structuur hebben, zodat de proporties kleiner lijken. Deze kennis stelt de adviseurs ook in staat om bij een cliënt die graag zwart wil of moet dragen, te spelen met deze lichtreflectie zodat de kleur minder donker, verzadigd en hard overkomt. Dit kan door bijvoorbeeld een blouse of een jasje te kiezen met een geplisseerde kraag en gemaakt is van een glanzende stof. Het is een misverstand dat men er slanker uitziet in zwarte kleding. In een omgeving met veel licht zal iemand met zwarte kleding er volumineuzer uitzien. Dit komt doordat zwart het licht absorbeert waardoor het volume massief en groter lijkt. In avondkleding is dit juist andersom; dan begeeft men zich in wisselende lichtsituaties waardoor er meer schaduwvlakken, zelfs in zwart, kunnen ontstaan. Als kleuradviseur is het een pré om naast de bestaande kleuranalysedoeken een aantal doeken in huis te hebben met verschillende structuur en textuur in de basiskleuren van de diverse kleurtypes. Kleuradviseurs kunnen hun adviezen uitbreiden en aan cliënten laten zien hoe kleuren in combinatie met structuur en textuur van invloed zijn op de algehele uitstraling.

 Effect: We nemen kleuren en oppervlaktestructuren anders waar vanwege de lichtinval en reflecties. Door deze kennis kan de aandacht afgeleid worden van de globale vorm. De hoeveelheid licht en de vorm is eveneens van grote invloed op de kleurwaarneming. Het zien en zichtbaar maken van de verschillen vraagt veel training door zelf structuur en textuur met elkaar te vergelijken.

Deze tekst is eerder gepubliceerd in editie 9 uit 2008 van vakblad Kleur&Stijl is samenwerking met Clara Froger