Ans Markus over Madeleine Vionnet (1876-1975)

Stijliconen herken je aan hun specifieke stijl. Kapsel, kleding en accessoires vormen één geheel en zijn kenmerkend voor die persoon. Ook ontwerpers kunnen stijliconen zijn: hun handtekening is duidelijk herkenbaar in hun collectie of hun invloed werkt jaren later nog steeds door. Kunstenares Ans Markus is zelf een stijlicoon en bewondert andere. Ditmaal aandacht voor: Madeleine Vionnet

Ans Markus heeft haar liefde voor mode gecombineerd met haar artistieke talent. Van de meest bekende couturiers tussen 1900 en 2000 maakte Ans, als hommage aan hen, veertig grote (2.00×1.50 m) schilderijen. Een deel daarvan is gebundeld in het boek Hommages aan Couturiers.

Wat is Ans haar kijk op Madeleine Vionnet?
“De creaties van Madeleine Vionnet zijn tijdloos. Ook al zijn de ontwerpen van begin 1900, ik zou ze zo kunnen en willen dragen. Vionnet staat voor mij voor super vrouwelijk en elegant. Ze legt het accent op de persoonlijkheid van de vrouw en is daarmee, volgens mij, een van de eerste couturiers die op die manier werkte. Met dit schilderij heb ik vooral de stof tot uitdrukking willen brengen. De souplesse en de valling. Toen ik deze jurk van haar zag, dacht ik gelijk: die wil ik aan. Ik heb helaas zelf niets van deze ontwerpster,maar wat niet is kan nog komen.”

Wat bewonder je aan Madeleine Vionnet?
“Ik bewonder haar doorzettingsvermogen en passie. Op haar achttiende vertrok ze naar Londen en liet alles achter. Zij was de grondlegger van de Bias-cut en heeft bewezen dat leeftijd geen belemmering hoeft te zijn om je dromen te realiseren. Haar invloed op de hedendaagse mode is groot, ze was een pionier! “

Koning en architect
Het is dit jaar veertig jaar geleden dat Madeleine Vionnet overleed. Deze ongekroonde koning(in) heeft veel betekent voor de mode, maar komt toch weinig voor in de vele boeken over mode. Als grondlegger van de Bias-cut verwierf ze de benaming ‘koning’. Bias-cut is de techniek waarbij de stof niet met de draad mee, maar dwars erop geknipt wordt. Door dit zogenoemde schuin knippen van de stof ontstaat meer rekbaarheid wat de valling van de stof ten goede komt. Deze techniek wordt wereldwijd bekend als kostuumontwerper Gilbert Adrian een jurk met deze techniek voor filmster Jean Harlow ontwerpt, voor de film Dinner at Eight. Hiermee bracht hij Franse couture onder de aandacht van een breed publiek. De Amerikaanse confectie-industrie reageerde snel met massaproductie.
Vionnet stapte als een van de eerste ontwerpers af van traditionele patronen en drapeerde, speldde en knipte de stof rond de vorm. Het mouleren op het lichaam bezorgt haar de bijnaam ‘architect’. De kunst van draperen kijkt ze af van de oude Grieken en door veel te experimenteren weet ze haar eigen stijl te creëren. Met haar kennis van lingerietechnieken weet ze de traditionele coupenaden bij boezem, taille en heupen op ingenieuze wijze te vermijden.
Vionnet is verantwoordelijk voor het veranderde silhouet in de jaren dertig. Korsetten en zware onderkleding maakten plaats voor soepel en vloeiende silhouetten. Halterlijnen, gedrapeerde capuchonkragen, harembroeken en chitons (lang en soepel gewaad uit de Griekse oudheid) dragen bij aan dit vloeiende beeld. Ze werkte graag met crêpe de chine, gabardine en satijn.

Eigenzinnig
Vionnet deed graag alles op haar eigen wijze en in haar eigen stijl. Het feit dat zij zo weinig is geïnterviewd zegt al genoeg. Haar modehuis (1922), dat zij liet inrichten op de Avenue Montaigne in Parijs (nu het onderkomen van Ralph Lauren), was het toonbeeld van eigentijdse en eigenwijze chic. Een spectaculair gebouw dat toentertijd bekend stond als de Tempel van de Mode, waarin atelier, boutique en showroom waren ondergebracht. Ongeveer tien jaar later wist Vionnet haar imperium uit te breiden en telde het vijf verdiepingen hoge gebouw twintig ateliers en had ze meer dan duizend medewerkers in dienst en, uniek voor die tijd, een bijkantoor in New York. Zij hanteerde een moderne manier van management waarbij ze zorg droeg voor educatie en welzijn van haar medewerkers. Ze streed ook voor een wet die copyright moest vastleggen. Zij voorzag haar eigen creaties van een vingerafdruk om de originaliteit te garanderen. Gedurende de periode 192o tot 1930 bereikte ze haar toppunt van roem. Klanten als de koningin van België en andere adellijke dames stonden in de rij voor de japonnen, bontmantels en lingerie die dagelijks in de salon te bewonderen waren. Ook sterren als Marlene Dietrich, Katharine Hepburn, Joan Crawford and Greta Garbo vertoonden zich graag in haar creaties. Haar muze was de danseres Isadora Duncan.

Quotes:
“When a woman smiles, her dress must smile with her”
“I only like decoration if it plays second to the architecture of a dress”

Boeken:
Madeleine Vionnet ISBN:9789040093401 – 1999
Madeleine Vionnet ISBN:9781452110691 – 2012
Madeleine Vionnet ISBN:9782290028476 – 2011
Madeleine Vionnet 22-6-1876 – 2-3 1975
Vionnet komt uit een arm gezin en ging al op twaalfjarige leeftijd in de leer bij een kleermaker en bekwaamde zich in de delicate lingerietechnieken. Op achttienjarige leeftijd vertrekt ze naar Londen en laat haar man en kind achter. Daar gaat ze aan de slag als naaister bij hofkleermaker Kate Reilly. Als ze in 1901 terugkeert naar Parijs gaat ze aan de slag bij Modehuis Callot Soeurs en bij Maison Jacques Doucet voordat ze op haar zesendertigste haar modehuis opent
1912 – Vionnet opent haar modehuis aan de rue de Rivoli
1914 – Vionnet sluit haar Modehuis door WOl
1922 – Vionnet opent haar modehuis aan de Avenue Montaigne
1939 – Vionnet sluit haar Modeimperium door WOll
1940 – Vionnet trekt zich terug, maar blijft tot haar dood achter de schermen jonge ontwerpers adviseren en stimuleren.
1988 – de merknaam Vionnet wordt gekocht door de familie Lummen en trekken de Griekse ontwerpster Sophia Kokosalaki aan. Het duurt nog tot 2006 voordat er weer een collectie is.
2008 – Matteo Marzotto zet de merknaam Vionnet weer op de kaart en weet de ontwerper Rodolfo Paglialunga tot 2012 aan zich te binden.
Heden – Goga Ashkenazi is creatief directeur en verantwoordelijk voor de collectie.